Groepsvorming in de klas: waarom je de stormingsfase nú serieus moet nemen
- Domus Essentia
- 11 okt
- 3 minuten om te lezen
Elke klas doorloopt fases. Niet toevallig, niet willekeurig.
De Amerikaanse psycholoog Bruce Tuckman beschreef al in 1965 hoe groepen zich ontwikkelen in vier opeenvolgende fasen: forming, storming, norming en performing.
En wie als leerkracht deze fasen begrijpt, heeft goud in handen. Want alleen met inzicht in groepsvorming kun je doelgericht bouwen aan een veilige, verbonden klas. En laat dat nu net zijn wat kinderen vandaag nodig hebben.
De vier fases van groepsvorming volgens Tuckman
Voor wie de theorie even wil opfrissen:
1. Forming – de kennismakingsfase
In de eerste weken van het schooljaar zijn kinderen voorzichtig. Ze verkennen de regels, elkaar en vooral: jou. Er is weinig conflict, maar ook nog weinig echtheid.
2. Storming – de spanningsfase
Rond oktober komt de realiteit. Maskers vallen af, groepsposities worden bevochten, leiderschap wordt getest. Dit is dé fase waarin pesten, uitsluiting en chaos kunnen ontstaan… of juist stevig aangepakt kunnen worden.
3. Norming – de afsprakenfase
Na de storm ontstaat er rust. De klasgroep vindt zijn ritme, rollen worden aanvaard, kinderen voelen zich meer verbonden.
4. Performing – de samenwerkingsfase
De klas werkt als een team. Er is ruimte voor creativiteit, samenwerking en dieper leren. Niet elke groep raakt hier, maar het is wél het doel.
Het is oktober: welkom in de stormingfase
De sfeer in je klas is gespannen. Kleine conflicten duiken vaker op. Kinderen lijken elkaar uit te dagen, grenzen te verleggen. Je voelt het: de wittebroodsweken zijn voorbij.
👉 Je zit in de stormingsfase.
En dat is normaal. Meer nog: het is noodzakelijk. Een groep kan pas écht hechten als hij eerst door een fase van conflict en onduidelijkheid gaat. Maar… hoe je als leerkracht omgaat met deze fase, bepaalt of je klas doorgroeit of vastloopt.
Waarom het kennen van groepsdynamiek essentieel is
Als je als leerkracht de stormingsfase herkent, kun je:
vooruitdenken in plaats van achter de feiten aanlopen,
conflicten zien als signaal, niet als mislukking,
beter differentiëren in je aanpak per kind of subgroep,
rust brengen door duidelijke structuren en veilige routines.
Zonder dit inzicht loop je het risico om:
de conflicten persoonlijk te nemen,
klasgedrag verkeerd te interpreteren,
te snel in te grijpen of net te laat.
Groepsvorming is geen vaag proces. Het is voorspelbaar én beïnvloedbaar.
Wat kun je doen tijdens de stormingsfase?
✅ Observeer actief: wie zoekt aansluiting, wie test de grenzen?
✅ Zorg voor veiligheid én duidelijkheid: routines, afspraken, klaswaarden.
✅ Laat kinderen praten: kringgesprekken, conflictoplossende tools.
✅ Werk expliciet aan samenwerking: groepsopdrachten, buddy-systemen.
✅ Blijf nabij en geduldig: deze fase vraagt aanwezigheid, geen controle.
Wil jij als leerkracht méér grip op groepsvorming?
Dan is onze praktische bundel over groepsdynamiek in het lager onderwijs precies wat je nodig hebt.
📘 Wat zit er in?
Heldere uitleg van Tuckmans theorie, vertaald naar de klaspraktijk
Signalen per fase + do’s & don’ts
Werkvormen en kringvragen op maat van elke fase
🎯 Deze bundel helpt je niet alleen storming te overleven, maar je klas te laten groeien naar performing.
Tot slot
Als we willen dat kinderen leren, moeten ze zich eerst veilig voelen. Dat gebeurt niet vanzelf. Een klas is een groep mensen, en elke groep zoekt zijn evenwicht.
Door de groepsfasen van Tuckman te kennen, word jij als leerkracht een gids in plaats van een brandjesblusser. En dát is waar je het verschil maakt.
