“Waarom kinderen niet luisteren – en wat jij als leerkracht wél kunt doen”
- Domus Essentia
- 14 apr
- 2 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 2 nov
Er zijn van die dagen waarop het lijkt alsof je alleen maar brandjes aan het blussen bent. Kinderen die weigeren te luisteren, blijven roepen, elkaar uitdagen of gewoon helemaal niet reageren op jouw stem. Je voelt jezelf leeglopen.
En als je het toelaat, sluipt de gedachte binnen: “Ligt het aan mij?”
Laat me je meteen geruststellen: het ligt niet aan jou. Maar het vraagt wél iets van jou.
Na tientallen jaren in het buitengewoon onderwijs (in Nederland het speciaal onderwijs) – met leerlingen met gedragsstoornissen, oorlogstrauma’s, ontwikkelingsproblematieken en schrijnende thuissituaties – zie ik telkens opnieuw één rode draad: weerstand en moeilijk gedrag zijn eigenlijk een roep om veiligheid, erkenning en gezien worden.
Weerstand is een taal
Wanneer kinderen niet luisteren, niet meewerken of zelfs agressief reageren, proberen ze ons iets te vertellen. Niet met woorden, maar met gedrag. En die taal begrijpen, vraagt van ons als leerkracht een ander soort kijken. Want zelfs als een kind een duidelijke ontwikkelingsstoornis heeft, ligt er vaak nog iets diepers onder: een gemis aan verbinding. Een gevoel van onveiligheid. Trauma. Of gewoon het besef: “Niemand ziet mij echt.” En dat gedrag, hoe lastig ook, is een manier om grip te krijgen op hun wereld. Het is niet mooi, niet wenselijk – maar wel logisch, als je kijkt vanuit hun binnenwereld.
Wat jij wél kunt doen
Ik heb gemerkt dat alles begint bij ruimte geven. Geen fysieke ruimte – al helpt dat ook – maar emotionele ruimte. Kinderen voelen haarfijn aan of jij aanwezig bent met een open hart, of je hen werkelijk ziet, of je de klas vult met een ‘vibe’ van: “Jij mag er zijn, precies zoals je bent.”
In mijn klaspraktijk kies ik er bewust voor om:
De druk laag te houden, zowel voor mezelf als voor de leerlingen.
Tijd en ruimte te creëren om even te landen, niet alleen cognitief maar ook emotioneel.
Niet alles te willen beheersen, maar eerst proberen te begrijpen.
Want zodra kinderen zich veilig voelen, ontstaat er rust van binnenuit. En dan kunnen ze wél leren, wél samenwerken, wél luisteren.
Veilige verbinding als fundament
In die veiligheid ontstaat ook iets moois: kinderen leren écht luisteren. Niet omdat jij het eist, maar omdat jij het voordoet. Omdat jij in contact blijft, zelfs als het spannend wordt. Omdat jij hen uitnodigt om samen te oefenen in gesprek: Hoe luister je naar elkaar? Hoe vraag je aandacht? Hoe geef je aandacht terug?
Zelf werk ik intuïtief vaak met elementen van hartcoherentie – een staat van rust, openheid en afgestemd zijn. In die energie voelen kinderen zich uitgenodigd om mee te bewegen. Zelfs kinderen met mentale beperkingen, trauma’s of grote emotionele blokkades… ze kunnen dit, als de basis veilig is.
Ik geloof dat je geen wondermiddelen nodig hebt, maar wél die zachte, aanwezige kracht als leerkracht:
“Ik zie jou. Ik hoor jou. Je mag er zijn.”
Dat is de bodem waarop je klas kan groeien. En dat is de plek waar luisteren vanzelf weer kan ontstaan.
Voel jij dat ook zo?
Wil je leren hoe je vanuit rust en erkenning moeilijke klasdynamieken kunt ombuigen?
Download hier gratis mijn werkbundel “Klas in balans – 10 werkvormen voor groepsveiligheid”.
Ook de bundel rondom groepsdynamiek is boeiend om hier verder mee aan de slag te gaan.
Klein beginnen. Groot verschil.
